لايحه اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسيزبانان (ايتا) (اعادهشده از شوراي نگهبان)
جلسه 30/10/1395 (غيررسمي)
منشي جلسه ـ «اصلاحيهي اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسيزبانان (ايتا) (اعادهشده از شوراي نگهبان)»[1]
آقاي اسماعيلي ـ ما حدود دو ماه پيش يك مصوبهاي در مورد سازمان فرهنگي هنري ايتا بين ايران، افغانستان و تاجيكستان داشتيم. ما دو تا ايراد به آن مصوبه گرفتيم.[2] يكي اينكه گفتيم اطلاق مسائل فرهنگي، آداب و رسوم و مانند اينها شامل موارد خلاف شرع ميشود. من به آنها گفتم همانطور كه در تبصرهي ماده واحده گفتهاند كه اصل (77) رعايت بشود، يك تبصره (2) بياورند بگويند تمام موازين شرعي و مقررات قانوني كشور در اجراي اين موافقتنامه بايد رعايت بشود. اين كار اشكال را ظاهراً برطرف ميكند و ديگر مشكلي نيست. يك ايراد دومي هم گرفته بوديم. آنجا در كميسيون يك توضيحي دادند كه ظاهراً ما اشتباه كرده بوديم؛ يعني توجه نكرده بوديم، نه اينكه اشتباه فهميده بوديم. ما گفته بوديم كه در اين مصوبه صحبت از هيئت امنا به ميان آمده است، در حالي كه هيچجا نگفتهاند كه اعضاي اين هيئت امنا چه كساني هستند و اين مطلب بايد مشخص بشود. آنها آمدند توضيح دادند و گفتند كه منظورمان از هيئت امنايي كه در قسمت (ب) بند (1) ماده (3) گفتهايم، همان شوراي وزيران است؛ يعني سه تا وزير هيئت امنا را تشكيل ميدهند. ظاهراً حرفشان هم درست است. به نظر من قانعكننده است. اگر شما هم فكر ميكنيد، قانعكننده است، بگوييم كه مشكل را برطرف كردهاند. عبارت قسمت (ب) بند (1) ماده (3) اين است. من عبارت را ميخوانم: «ب- شوراي وزيران سياستگذار و تصميمگيرنده اصلي «ايتا» ميباشد و هر سال به صورت دورهاي در كشورهاي عضو تشكيل جلسه ميدهد. تصميمها در هيئت امنا با اجماع خواهد بود.» يعني همين شوراي وزيران، هيئت امنا هستند و بايد هر سه نفرشان هم در تصميمات اجماع داشته باشند.
آقاي كدخدائي ـ همين مطلب ابهام داشت ديگر.
آقاي ابراهيميان ـ بله، همين را ابهام وارد كرديم.
آقاي اسماعيلي ـ نه، ما اين مطلب را اصلاً اينجا مطرح نكرديم. اصلاً حواسمان به اين بند نبود.
آقاي كدخدائي ـ چرا؛ ببينيد؛ چون در ادامهي مصوبه «هيئت امنا» آمده بود، ما گفتيم آيا اين «هيئت امنا» همان شوراي وزيران است يا نه. سؤالمان اين بود.
آقاي اسماعيلي ـ خب، هيئت امنا همان شوراي وزيران است.
آقاي كدخدائي ـ خب، اگر اينطور است، «شوراي وزيران» را در پرانتز بنويسند.
آقاي اسماعيلي ـ نه، مجلس كه اين اساسنامه را نميتواند تغيير بدهد. ميخواهيد در همان تبصرهي ماده واحده اضافه كنيم.
آقاي ابراهيميان ـ بله.
آقاي كدخدائي ـ بگوييم مقصود از هيئت امناي مندرج در اين بند شوراي وزيران است.
آقاي اسماعيلي ـ مقصود از هيئت امنا شوراي وزيران است. اگر ميخواهيد اين مطلب را در تبصره اضافه كنيم.
آقاي كدخدائي ـ بله، به نظر من شايد اين كار مشكل را حل بكند. حاجآقاي مؤمن چه ميفرمايند؟
آقاي مؤمن ـ در ميان شوراي وزيران، وزيري هست كه موازين شرعي را در مصوبات رعايت كند؟
آقاي كدخدائي ـ نه، وزيران كشورهاي خارجي هستند: يكيشان ايراني است، وزيران كشورهاي افغانستان و تاجيكستان هم هستند. حالا حسب ظاهر مسلمان هستند، ولي اين را نميدانيم كه موازين شرع را ميدانند يا نه.
آقاي اسماعيلي ـ البته ما اين تبصره را جداگانه اضافه كرديم كه مقررات كشور و موازين شرعي در اجراي مصوبات سازمان ايتا بايد رعايت بشود. آن مسئله را حل كردهاند. فقط اين ابهام وجود دارد كه هيئت امنا چه كساني هستند.
آقاي كدخدائي ـ بله.
آقاي اسماعيلي ـ خب، اگر همين كفايت ميكند كه هيچ؛ اگر كفايت نميكند، باز يك تبصرهي سومي بگوييم بياورند كه منظور از هيئت امنا همان شوراي وزيران است.
آقاي كدخدائي ـ در متن انگليسي موافقتنامه چيزي در اين ارتباط وجود ندارد؟
آقاي اسماعيلي ـ آنجا هم چيزي نيست. متن انگليسي هم عين همين است كه اينجا نوشتهاند.
آقاي كدخدائي ـ ظاهراً ميگويند متنها يكي است.
آقاي اسماعيلي ـ بله، از وزارت ارشاد در كميسيون آمده بودند، ديگراني هم آمده بودند. درست هم ميگويند. هيئت امنا همان شوراي وزيران است.
آقاي كدخدائي ـ احتمالاً از قلم افتاده باشد.[3]
[1]. لايحه اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسيزبانان (ايتا) در تاريخ 27/9/1392 به تصويب هيئت وزيران رسيد. اين لايحه، پس از ارسال به مجلس شوراي اسلامي نهايتاً در تاريخ 12/8/1395 به تصويب نمايندگان رسيد. اين مصوبه، مطابق با روند قانوني پيشبيني شده در اصل (94) قانون اساسي، طي نامهي شماره 61770/80 مورخ 17/8/1395 به شوراي نگهبان ارسال شد. شوراي نگهبان اين مصوبه را در جلسهي مورخ 3/9/1395 (صبح) بررسي كرد و نظر خود مبني بر مغايرت برخي از مواد اين مصوبه با شرع و قانون اساسي را طي نامهي شماره 2959/100/95 مورخ 6/9/1395 به مجلس شوراي اسلامي اعلام كرد. در نهايت، با اصلاحات مورخ 24/11/1395 مجلس، اين مصوبه در جلسات مورخ 30/10/1395 (غيررسمي) و 4/12/1395 (صبح) شوراي نگهبان بررسي شد و نظر شورا مبني بر عدم مغايرت آن با موازين شرع و قانون اساسي طي نامهي شماره 5526/100/95 مورخ 4/12/1395 به مجلس شوراي اسلامي اعلام شد.
[2]. نظر شماره 2959/100/95 مورخ 6/9/1395 شوراي نگهبان: «- در متن مصوبه از جمله در اجزاء (2)، (3)، (4)، (5)، (7) و (8) بند (الف) و جزء يك، صدر و ذيل جزء (2) و همچنين اجزاء (3)، (6)، (7)، (8)، (10)، (11) و (12) بند (ب) ماده يك* و جزء (ب) بند يك ماده (3)، اطلاق امور فرهنگي و هنري و نيز احياء ابنيه از اين جهت كه شامل موارد ترويج و تشويق خلاف شرع و قوانين جمهوري اسلامي ايران ميگردد، خلاف موازين شرع و مغاير اصل (4) قانون اساسي شناخته شد.
همچنين در جزء (ب) بند يك و اجزاء (ب) و (پ) بند (3) ماده (3)، از آنجا كه هيئت امنا در اركان ذكر نشده است و منظور از اين هيئت و تركيب آن روشن نيست، ابهام دارد. پس از رفع ابهام اظهار نظر خواهد شد.»
* ماده (1) و (3) لايحه اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسيزبانان (ايتا) مصوب 12/8/1395 مجلس شوراي اسلامي: «ماده 1- نام، اهداف و وظايف
سازمان فرهنگي هنري آموزشي كشورهاي عضو كه از اين پس «ايتا» خوانده ميشود، به عنوان يك تشكيلات بينالمللي عهدهدار وظايف زير است:
الف- اهداف:
1- ...
2- تقويت همكاري در زمينههاي تاريخ، فرهنگ و ادبيات، مردمشناسي، انسانشناسي، باستانشناسي و گردآوري و نگهداري ميراث مشترك فرهنگي و معماري كشورهاي عضو، حفظ بناهاي تاريخي
3- ترويج و تشويق هنرهاي اصيل ملي و بومي
4- ايجاد پيوندهاي فرهنگي و ادبي در كشورها از طريق تأسيس اتحاديهها، انجمنها و سازمانهاي مردمنهاد
5- حمايت از ايجاد و گسترش رشتهها، مراكز آموزشي و دانشگاهي و تحقيقات پيرامون مشتركات فرهنگي و ادبي خط نياكان در كشورهاي ديگر و حمايت از فعاليتهاي آنها
6- ...
7- احياي آيينهاي مشترك و تلاش جهت شناساندن آنان به ساير ملل
8- كمك به توسعه همكاريهاي فرهنگي در ساير زمينهها مطابق با توافقات مربوط
ب- وظايف و مسؤوليتها:
1- برگزاري برنامههاي فرهنگي مشترك، همايشها، جشنوارهها و هفتههاي فرهنگي
2- شناسايي و معرفي ميراث فرهنگي و تمدني مشترك و تلاش جهت معرفي آنها به جهانيان و همكاري براي ثبت جهاني و منطقهاي بناهاي تاريخي كشورها و همكاري كشورها جهت حفظ و احياي مجدد
3- چاپ و انتشار مجلههاي علمي، كتب، اطلسهاي فرهنگي، هنري و تاريخي درباره مشتركات فرهنگي و تمدني
4- ...
6- برگزاري نشستها و همايشهاي علمي و ادبي و مراسم نكوداشت مفاخر و شخصيتهاي برجسته
7- تقويت همكاري بين دانشگاهها، فرهنگستانهاي زبان و ادبيات و مراكز علمي و ادبي كشورهاي مختلف با در نظر داشتن موافقت وزارتهاي اطلاعات و فرهنگ كشورهاي عضو
8- كمك به برگزاري نمايشگاههاي فرهنگي، هنري و آيينهاي مشترك
9- ...
10- تنظيم برنامههاي تبادل فرهنگي نظير بازديد محققان، استادان، نويسندگان، هنرمندان، سخنرانان، شخصيتهاي عاليرتبه، دانشجويان و جوانان
11- تأسيس شبكه ارتباطي بين مراكز فرهنگي و كتابخانهها و موزههاي ملي منطقه به منظور تبادل كتابها، نسخههاي خطي و آثار ارزشمند علمي و ادبي
12- بهكارگرفتن ساير اقدامات ضروري جهت ايجاد پيوندهاي عميقتر بين ملتها از طريق برنامههاي فرهنگي، علمي و ادبي
13- ...»
[3]. بررسي اين مصوبه در جلسه مورخ 4/12/1395 (صبح) شوراي نگهبان ادامه يافته است.