لايحه اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسي‌زبانان (ايتا)

مقدمه
لايحه فوق‌الذكر كه در تاريخ 6/ 12 /1392 اعلام وصول گرديده بود، در واقع اساسنامه يك اتحاديه بين‌المللي (منطقه‌اي) مي‌باشد كه به‌دنبال توافق سه كشور ايران، تاجيكستان و افغانستان در سال‌هاي گذشته، نهايتاً در تاريخ 12 /8 /1395 به‌تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد.
شرح و بررسي
تمركز اساسنامه پيشنهادي بر روي مسائل فرهنگي، هنري و ادبي كشورهاي فارسي زبان و ميراث مشترك اين كشورهاست و در اين ميان، عمده اهداف و وظايف اين سازمان ناظر به محورهاي مذكور است.
نكته قابل طرحي كه در خصوص اين اساسنامه وجود دارد ناظر به برخي مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ارتباط وظايف و صلاحيت‌هاي مذكور در اين اساسنامه با آن‌هاست؛ نظير «اساسنامه بنياد سعدي» مصوب مورخ 4 /8/ 1389 كه بر اساس ماده (1) آن، «به منظور تقويت و گسترش زبان و ادبيات فارسي در خارج از كشور و ايجاد تمركز، هم افزايي و انسجام در فعاليت‌هاي مرتبط با اين حوزه و بهره گيري بهينه از ظرفيت‌هاي موجود كشور، بنيادي به نام «بنياد سعدي» تأسيس مي‌شود تا براساس اهداف، سياست‌ها، راهبردها و ضوابط حاكم بر روابط فرهنگي بين المللي جمهوري اسلامي ايران، مديريت راهبردي و اجراي فعاليت هاي آموزشي، پژوهشي، فرهنگي و رسانه‌اي را در حوزه گسترش زبان و ادبيات فارسي در خارج از كشور با هماهنگي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي عهده دار شود.»
نكته لازم به ذكري كه در خصوص وظايف و صلاحيت‌هاي بنياد سعدي و سازمان فرهنگي هنري فارسي‌زبانان وجود دارد اين است كه اطلاق و عموم برخي از وظايف سازمان جديد‌التأسيس موضوع مصوبه حاضر با وظايف و صلاحيت هاي بنياد سعدي در تداخل مي‌باشد؛ به عنوان نمونه متناظر وظايف و صلاحيت هاي ذيل را كه در مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي در خصوص بنياد سعدي مقرر شده است، مي‌توان در اساسنامه حاضر نيز مشاهده نمود:
-	براساس بند «10» ماده (2) اساسنامه بنياد سعدي، «تهيه لغت‌نامه‌هاي دوزبانه و چندزبانه و ساير كتاب هاي مرجع در جهت تسهيل آموزش و پژوهش زبان و ادبيات فارسي در خارج از كشور» از جمله صلاحيت هاي اين بنياد محسوب شده است كه اين صلاحيت در جزء «5» بند «ب» ماده (1) اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسي‌زبانان براي اين سازمان نيز در نظر گرفته شده است.
-	مطابق بند «18» ماده (2) اساسنامه بنياد سعدي، «برگزاري نشست‌ها و همايش‌هاي علمي و ادبي مرتبط با زبان فارسي و مراسم نكوداشت مفاخر و استادان در اين زمينه در داخل و خارج از كشور» جزء وظايف بنياد سعدي قرار گرفته است؛ درحالي‌كه براساس اجزاء «6» و «9» بند «ب» ماده (1) اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسي‌زبانان، «برگزاري نشست‌ها و همايش‌هاي علمي و ادبي و مراسم نكوداشت مفاخر و شخصيت‌هاي برجسته» و «تجليل از نام آوران، مفاخر علمي، هنري و ادبي و خادمان فرهنگ»، بخشي از وظايف سازمان موضوع مصوبه حاضر قلمداد شده است.
-	به موجب بند «25» ماده (2) اساسنامه بنياد سعدي، «حمايت از ... انتشار نشريات علمي ادبي در زمينه زبان و ادب فارسي در خارج از كشور» از وظايف اين بنياد محسوب مي شود. لكن براساس جزء «3» «ب» ماده (1) اساسنامه سازمان فرهنگي هنري فارسي‌زبانان، «چاپ و انتشار مجله‌هاي علمي، كتب، اطلس‌هاي فرهنگي، هنري و تاريخي درباره مشتركات فرهنگي و تمدني»، از جمله صلاحيت‌هاي سازمان فرهنگي هنري فارسي‌زبانان محسوب شده است.
بنابراين، از آن جهت كه ارتباط مصوبه مورد بررسي با مصوبه شوراي عالي انقاب فرهنگي درخصوص اساسنامه بنياد سعدي مشخص نيست، اين مصوبه واجد ابهام است.